World Statesmen.org HOME > return to Burkina Faso >>



Burkinabe Traditional Polities

Mossi states: Tenkodogo - Wogodogo (Ouagadougou) - Yatenga - Gurma states: Bilanga - Bilayanga - Bongandini - Con - Kuala - Macakoali - Nungu - Pamma - Piala - Other statesGurunsi - Gwiriko - Liptako -

Note
:
The majority of this record concerns the Mossi states, of which the "imperial" premier one is sited at Wogodogo (Ouagadougou, the national capital) and is ruled by the moogo-naaba, the others being Yatenga, Tenkodogo, and - somewhat more loosely associated genealogically with the preceding - the cluster of states collectively known as Gurma (Gulma in Moore). 
The arrangements for interregna in these states are complicated, and in the absence of precise data are omitted.


Mossi States

Wogodogo

1182                       The "imperial" premier Mossi state founded.
 
1 Sep 1896 - 1897         French occupation (20 Jan 1897 French protectorate).

Rulers (title Moogo-naaba)
c.1690 - ....              Naaba Zana
.... - ....                Naaba Giliga
.... - 1729                Naaba Ubra
1729 - 1737                Naaba Muatiba
1737 - 1744                Naaba Warga
1744 - 17..                Naaba Zombre
17.. - 17..                Naaba Koom I
17.. - 17..                Naaba Saaga I
1783 - 1802                Naaba Dulugu
1802 - 1834                Naaba Sawadogo
1834 - 1842                Naaba Karfo
1842 - 1850                Naaba Baongo I
1850 - 1871                Naaba Kutu I
1871 - 1889                Naaba Sanum                        (d. 1889)
1889 - 21 Jan 1897         Naaba Wobgo                        (b. c.1848 - d. 1904)
                             (in Gold Coast exile from 1 Sep 1896)
Oct 1896 - Nov 1896        Naaba Mazi (in rebellion)          (d. 1897?)
28 Jan 1897 - 16 Feb 1905  Naaba Sigiri                       (d. 1905)
27 Feb 1905 - 12 Mar 1942  Naaba Koom II                      (b. 1889 - d. 1942)
23 Mar 1942 - 12 Nov 1957  Naaba Saaga II                     (d. 1957)
28 Nov 1957 -  8 Dec 1982  Naaba Kugri                        (b. 1932 - d. 1982)
Dec 1982 -                 Naaba Baongo II                    (b. 1954)

French military commander (in Ouagadougou, Tenkodogo, and Gurunsi)
1896 - 1897                Paul Gustave Lucien Voulet         (b. 1866 - d. 1899)


Yatenga

1333                       Mossi state previously styled Rawatenga and Gitti is
                             restyled Yatenga.
18 May 1895                French protectorate; part of Upper Volta.

Rulers (title Yatenga naaba; rulers marked * have royal style rima)
.... - ....                Naaba Niago
.... - ....                Naaba Parima
.... - ....                Naaba Kumpaugum
.... - ....                Naaba Nabassere
.... - ....                Naaba Tusuru
.... - ....                Naaba Sini
17.. - 1754                Naaba Piiyo I
1754                       Naaba Kango (1st time)
1754 - 1757                Naaba Wabgho
1757 - 1787                Naaba Kango (2nd time)
1787 - 1803                Naaba Saaga*                       (d. 1803)
1803 - 1806                Naaba Kaongo*                      (d. 1806)
1806 - 1822                Naaba Tuguri*
1822 - 1825                Naaba Koom I                       (d. 1825)
1825                       Naaba Korogo
1825 - 1831                Naaba Ragongo
1831                       Naaba Wobgo II
1831 - 1834                Naaba Nyambe Moogo
1834 - 1850                Naaba Totebaldbo*
1850 - 1877                Naaba Yemde*
1877 - 1879                Naaba Sanum
1879 - 1884                Naaba Woboga*
1884 - 1885                Naaba Piiyo II
1885 - 1895                Naaba Baongo*                      (d. 1895)
Jun 1895 - 27 Jan 1899     Naaba Bulli                        (d. 1899)
Nov 1895 - Dec 1896        Sidiyete Wedraogo (in rebellion)
 4 Feb 1899 - 12 Feb 1902  Naaba Ligidi
28 Feb 1902 -  2 Sep 1914  Naaba Kobga                        (d. 1914)
1914 - 1954                Naaba Tigre
1954 -  4 May 1960         Naaba Sigiri
May 1960 - 1975            Naaba Koom II
1975 - 1978                Naaba Gigma
1978 -                     Naaba Koom III


Tenkodogo

c.1120                     Tenkodogo, the senior Mossi state, founded.
1896 - 1897                French occupation.

Rulers (title Naaba)
.... - ....                Naaba Sapilem
.... - ....                Naaba Nyambre
.... - ....                Naaba Salma
c.1894                     Naaba Korongo
.... - 1933                Naaba Koom
1933 - 1957                Naaba Yamba Sorgo
1957 - Sep 2001            Naaba Tigre                        (b. 19.. - d. 2001)
 5 Oct 2001 - 29 Jan 2016  Naaba Saaga                        (d. 2016)
2016 -                     Naaba Guiguem Polle


Gurma

Note: This cluster of states, with Nungu as the premier state, includes, in addition to the ones recorded here, Maajoari (style of ruler: naaga), Namuno, and Tambariga.


Bilanga

Rulers (title Bilanbedo)
.... - ....                Tontuoriba
.... - ....                Lisongi
.... - ....                Baahamma
.... - 1881                Labidiedo
1881 - 1883                Haminari
1883 - 1887                Yendabri
1887 - 1919                Yaaparigu
1919                       Boagri
1919 - 1927                Hampandi
1927 - 1970                Banyikuba
1970                       Wuribiari
1970 -                     Hamicuuri


Bilayanga

Rulers
189. - ....                Yempaabu
.... - ....                Yembuado
.... - ....                Yenhamma
.... - ....                Wurijuari
.... - ....                Yentagma


Bongandini

Rulers
.... - ....                Bantia
.... - ....                Yenkpaari
.... - 1897                Yembrima
1897 - 1899                Yentema
1899 - 1923                Hampandi


Con

Rulers
.... - ....                Gmarba
.... - ....                Wori
.... - ....                Gamambu
.... - ....                Pangangri
.... - ....                Mabungu
.... - ....                Bandigoo
.... - ....                Wurbendi
.... - ....                Yembuado
.... - ....                Baalisongi
.... - ....                Yenkoari
.... - 1889                Yembrima
1889 - 1892                Yensombu
1892 - 1905                Baahamma
1905 - 1942                Hamicuuri
1942 - 1969                Yencabri
1970 - 1972                Yentugri
1972 -                     Yentagma


Kuala

Rulers
1810?                      Yencabri
18.. - 18..                Vacant
18.. - 18..                Kalinkuma
18.. - 18..                Yembuado
18.. - 18..                Yensombu
18.. - 18..                Yentugri
18.. - 18..                Lansongi
18.. - 18..                Yencirima
18.. - 1878                Yenhamma
1878 - 1917                Yenkuagu
 9 Dec 1918 - 18 Aug 1920  Labidiedo
31 Dec 1920 - 19 May 1937  Yenkpaari
19 May 1937 -  1 Dec 1941  Vacant
 1 Dec 1941 - ....         Yempaabu


Macakoali

Rulers (title Boopo)
.... - ....                Yembuaro
.... - ....                Yembrima
.... - ....                Baahamma
.... - ....                Yempaabu
.... - 1887                Labidiedo
1887 - 1896                Tintuoriba Adama
1896 - 1897                Hampanli
1897 - 1902                Huntani
1902 - 1906                Yenmiama
1906 - 1910                Haminari
1910 - 1932                Simadari
1932                       Hamicuuri
1932                       Yensongu
1932 - 1937                Wurabiari
1937 - 1943                Yaaparigu
1943 - 1945                Wuracaari
1945 - 1976                Yendieri
1976 -                     ....


Nungu

1204                       Nugu, the premier Gurma state, founded.
20 Jan 1895                French protectorate; part of Upper Volta.

Rulers (title Nunbado)
1684 - 1709                Lissoangui
1709 - 1736                Yendabri
1736 - 1761                Yembrima
1761 - 1791                Baahamma
1791 - 1820                Yenhamma
1820 - 1843                Yencirima
1843 - 1846                Yencabri
1846 - 1850                Yempaabu
1850                       Taja
1850 - 1880                Yaabinparigu
1880 - 1892                Yenkoari
1892                       Yentugri
1892 - 1911                Bancandi
1911 - 1952                Simandari
1952 -  1 Jan 1954         Vacant
 1 Jan 1954 - 26 Nov 1961  Hamicuuri
26 Nov 1961 - 1973         Vacant
1973 - 1975                Yenmiama
30 May 1975 -              Yentangu


Pama

Rulers (title Jafuali)
.... - ....                Yenharima
.... - ....                Lisongi
.... - ....                Hampanli
.... - ....                Hanmiliri
.... - 1878                Yembuaro
1878 - 1918                Baahamma
1918 - 1919                Hamicuuri
1919 - 1929                Yenkoari
1929 - 1938                Yenhamma
1938 - 1952                Huntani
1952 - ....                Yempaabu
.... -                     Fimba Onadja


Piala

Rulers (title Pialabedo)
.... - ....                Baahamma
.... - ....                Yembuado
.... - ....                Yentema
.... - 1836                Yentagima
1836 - 1844                Yembrima
1844 - 1851                Yenkpaari
1851 - 1856                Yencaari
1856 - 1901                Yentandi
1901 - 1932                Kupiendieri
1932 - 1949                Yentugri
1949 - ....                Yensongu
.... -                     Hamipani



Other important states

Gurunsi

c.1870                     Zerma horse traders from Niger conquer the Gurunsi
                             country between Gwiriko, Gonja, Mamprusi, and Wogodogo.
c.1886                     Capital moved from Tumu (in present Ghana) to Sati
                             (in present Burkina Faso).
1896 - 1897                French occupation.
1899                       Territory divided between France and Britain.

Rulers
c.1870 - c.1874            Alfa Hano
c.1874 - 1883              Gazari
1883 - 1899                Babatu                             (b. 18.. - d. 1901)
1894 - Sep 1897            Builsa Hamaria (in rebellion)



Liptako

Rulers (title Almami)
1810 - 1817                Brahima bi Saydu
                             (Ja-oro of Liptako from 1758)
1817 - 1832                Salifu bi Hama
1832 - 1861                Brahima Sori bi Hama
1861 - 1887                Seku bi Salifu
1887 - 1890                Bubakar Amadu bi Isa
1890 - 1891                Bubakar bi Sori
1891 - 1915                Brahima Usman
1916 - 1918                Bubakar bi Amadu "Baba Gedal"
1918 - 1932                Abdurahman Diko bi Amadu
1932 - 1956                Abdullahi Sandu bi Faruku
1956 - 1959                Usman bi Amiru
1959 - 12 Nov 2010         Abdullahi Nassuru bi Usman         (b. 1940 - d. 2010)



Gwiriko

1714                       Gwiriko state founded.

Rulers
1714 - 1729                Famaghan Wattara
1729 - 1742                Famaghan dan Tyeba
1742 - 1749                Kere Massa Wattara
1749 - 1809                Magan Wule Wattara
1809                       Dramani
1809 - 1839                Dyori Wattara
1839 - 1851                Bako Moru Wattara
1851 - 1854                Laganfyela Moru
1854 - 1878                Ali Dyan
1878 - 1885                Kokoroko Dyan
1885 - 1892                Sabana
1892 - 1897                Tyeba Wattara "Nyandane"
1897 - 1909                Pintyeba Wattara
1909 - 1915                Karamoko





© Ben Cahoon